Rosnąca świadomość niebezpieczeństw, które niosą za sobą awarie zasilania doprowadziła do poszukiwania sposobu na zminimalizowanie ich skutków. Jednym z rozwiązań tego problemu jest stosowanie kilku niezależnych źródeł zasilania. Oczywiście rozbudowa systemu zasilania wymaga nadzoru i kontroli, które są realizowane przez odpowiednie układy automatyki. W zależności od sposobu realizacji układy te mogą pełnić różne funkcje i zadania.
Firma ETI Polam od lat stara się sprostać oczekiwaniom klientów. Zgodnie z tą polityką zostały wprowadzone do oferty różne systemy samoczynnego załączenia rezerwy (SZR). Szeroka gama produktów oferowana przez naszą firmę umożliwia zrealizowanie zarówno prostych układów SZR jak i zaawansowanych systemów kontroli i sterowania kilku źródeł zasilania. Najprostsze układy, nazywane przez nas układami przekaźnikowo-stycznikowymi, składają się z kilku przekaźników i styczników wykonawczych. Bardziej skomplikowane opierają się o przekaźnik programowalny z zaimplementowanym algorytmem przełączeń. Stale rozwijający się rynek i rosnące oczekiwania klientów skłaniają naszą firmę do ciągłego poszukiwania optymalnych rozwiązań.
Ogólna zasada funkcjonowania układu SZR jest stosunkowo prosta. Automatyka powinna w czasie rzeczywistym monitorować parametry sieci (zanik sieci, asymetrię zasilania, nieprawidłową kolejność faz, częstotliwość itp.), na podstawie których układ powinien wykryć nieprawidłowość oraz wykonać odpowiednią sekwencję łączeń, przełączając zasilanie na źródło rezerwowe (o ile spełnia odpowiednie parametry). Priorytetem jest bezpieczeństwo, właśnie tym powinien kierować się każdy projektant czy wykonawca instalacji przy konstruowaniu układu SZR. Stosowanie blokad mechanicznych oraz elektrycznych pomiędzy aparatami wykonawczymi jest bardzo istotne. Należy pamiętać, że układ sterowania SZR jest tylko zespołem elementów, które mogą ulec uszkodzeniu. Połączenie równoległe dwóch sieci lub sieci z agregatem może w „najlepszym” przypadku spowodować zadziałanie zabezpieczeń i uszkodzenie kosztownej aparatury. Oczywiście istnieją instalacje, w których dopuszcza się pracę równoległą dwóch transformatorów, jednak częściej stosuje się układy gdzie taka praca jest zabroniona. Prawidłowo działający układ SZR powinien nie tylko realizować funkcje nadzoru i sterowania źródłami zasilania ale również zabezpieczać przed ewentualnymi błędami połączeniowymi. Taką funkcjonalność można uzyskać kontrolując aktualne położenie aparatów wykonawczych za pomocą styków pomocniczych połączonych bezpośrednio z układem styków prądowych. W praktycznych aplikacja spotyka się układy całkowicie niezależne bez możliwości sterowania ręcznego jak również układy z interfejsami HMI umożliwiające sterownie ręczne oraz kontrolę i nastawę parametrów determinujących sekwencję przełączeniowe.
Układ przekaźnikowo-stycznikowy jest najprostszym układem SZR w naszej ofercie (szczegółowy schemat połączeń z wykazem aparatów jest dostępny na stronie internetowej http://www.etipolam.com.pl/ w zakładce wsparcie techniczne/instrukcje/SZR). Funkcje pomiaru i kontroli parametrów sieci pełnią przekaźniki PZAK-1 a opóźnienie czasowe wprowadza przekaźnik CRM 91H. Do układu można dołączyć odpowiedni przełącznik zwiększający funkcjonalność o sterowanie ręczne.
Kolejnym układem automatyki SZR oferowanym przez ETI Polam jest sterownik SZR 1-ST oraz SZR 2-ST (różniące się sposobem sterowania styczników i nastawialnymi parametrami - Rys1 ), są to sterowniki o prostej i zwartej konstrukcji. Realizują podstawowe funkcję układu SZR jednocześnie umożliwiając bardzo proste podłączenia w instalacji.
Oba powyższe rozwiązania idealnie nadają się do budowy prostych układów SZR, w których styczniki mocy zastosowane są jako elementy wykonawcze. Osobną grupę stanowią sterowniki umożliwiające współpracę ze stycznikami mocy i wyłącznikami bądź rozłącznikami kompaktowymi. Przykładem takiego rozwiązania jest sterownik MPZ-2-SZR (Rys2). Podobnie jak w poprzednich przypadkach jest to prosty sterownik, który oprócz współpracy z kompaktowymi wyłącznikami umożliwia wybór rodzaju pracy (automatyczny - ręczny).
Bardziej zaawansowane aplikacje SZR realizujemy na bazie przekaźników programowalnych LOGIC (Rys3). Na podstawie informacji o stanie sieci, odpowiednie oprogramowanie zapisane w pamięci nieulotnej modułu głównego struje aparatami wykonawczymi (styczniki, wyłączniki bądź rozłączniki kompaktowe, wyłączniki powietrzne), realizując wymaganą sekwencję łączeń. Dodatkowo przekaźnik LOGIC umożliwia sterowanie złożonymi układami sieci (np. SIEĆ-SPRZĘGŁO-SIEĆ), wprowadzanie szerokiej gamy nastaw czasowych i progów napięciowych, sterowanie ręczne bądź automatyczne oraz realizuje funkcję wyłączenia awaryjnego. Wbudowany wyświetlacz HMI ułatwia wprowadzanie zmiennych oraz wizualizuję aktualnego stanu układu SZR.
Realizując założenia firmy ETI Polam, już niedługo pojawią się w ofercie kolejne układy automatyki SZR. Będą to zarówno kompaktowe sterowniki do realizacji podstawowych diagramów łączeń (pulpitowy sterownik ATC - Rys4) jak i zaawansowane układy zbudowane w oparciu o sterowniki programowalne w wykonaniu modułowym.
Wieloletnie doświadczenie i zaangażowanie pracowników firmy ETI Polam przyczynia się do ciągłego poszerzania naszej oferty o nowe produkty oraz rozwiązania. Serdecznie zachęcamy do śledzenia aktualność na stronie http://www.etipolam.com.pl
Łukasz Kozłowski
Specjalista ds. Produktu, ETI Polam Sp. z o.o. Pułtusk
